LUTY 2023

Menopauza nadal uważana jest za temat tabu w wielu społeczeństwach. Istnieje nadal niewiele badań dotyczących wpływu menopauzy na zdrowie autystycznych kobiet oraz efektów hormonalnej terapii zastępczej (HTZ) u tych pacjentek (Rynkiewicz et al. 2022). Istniejące pojedyncze badania wskazują, że ten często bardzo trudny okres przejściowy w życiu autystycznych kobiet wiąże się z wieloma niezaspokojonymi potrzebami zdrowotnymi, frustrującym brakiem wiedzy i wsparcia ze strony lekarzy oraz innych pracowników ochrony zdrowia dla tej specyficznej populacji dorosłych pacjentek (Karavidas & Visser 2022; Rynkiewicz et al. 2022; Moseley et al. 2021). Kompleksowa pomoc dorosłym pacjentkom z ASD staje się coraz większym wyzwaniem w praktyce lekarskiej zwłaszcza w sytuacji gdzie dorosłe kobiety z ASD to grupa nadal niedoszacowana (Rynkiewicz et al. 2019).

Na świecie istnieje stała tendencja rosnącego rozpoznawania ASD, co oznacza, że regularnie praktykujący lekarz spotyka się na co dzień z osobami ze spektrum autyzmu (ASD). Według danych Centers for Disease Control and Prevention w USA aktualnie rozpoznanie ASD dotyczy 1 na 44 dzieci w 8. roku życia (CDC 2021) a prawidłowo postawione rozpoznanie ASD jest diagnozą na całe życie. W ostatniej dekadzie co raz więcej dorosłych kobiet bez niepełnosprawności intelektualnej otrzymuje formalną diagnozę ASD. Diagnoza ta pozwala pacjentkom nie tylko zdefiniować własną autystyczną tożsamość ale także często pomaga im nauczyć się skuteczniej rozpoznawać sygnały ostrzegawcze trudności sensorycznych prowadzących u nich do różnych dekompensacji (Rynkiewicz et al. 2019).

Objawy naczynioruchowe w menopauzie (ang. vasomotor symptoms, VMS) jak m.in. uderzenia gorąca i nocne poty, stanowią główne objawy menopauzy. Podczas gdy VMS doświadcza większość kobiet w okresie menopauzy, u kobiet autystycznych objawy te mogą się nasilać i pogarszać ich wrażliwość sensoryczną (Groenman et al. 2022; Rynkiewicz et al. 2022). Włączenie farmakologicznych metody leczenia (HTZ) oraz niefarmakologicznych metody wsparcia np. sesji Mindfulness dla tych pacjentek może być w takich przypadkach zasadne (Rynkiewicz et al. 2023).